GIẢI PHẪU BỆNH LÝ
- Đại thể
- Giải phẵu bệnh và sinh lý bệnh ở tuỷ răng cũng theo những quy luật chung. Viêm là một phản ứng của cơ thể trước một kích thích, viêm tuỷ có thanh dịch, có mủ, viêm tuỷ loét, xơ hoá tuỷ, thoái hoá tuỷ và viêm tuỷ phì đại.
- Dấu hiệu của viêm là sưng, nóng, đỏ, đau. Nhưng ở tuỷ răng, khi khám lâm sàng chỉ thấy dấu hiệu đau, còn thấy tuỷ đỏ chỉ khi thấy buồng tuỷ hở, có thể thấy máu chảy ra, hay nhìn thấy ánh hồng của tuỷ, khi chỉ còn một lốp ngà rất mỏng, hình ảnh này thường thấy ở viêm tuỷ cấp. Nếu là viêm tuỷ mủ (Abcès), nhìn thấy màu xám đục qua lớp ngà mỏng.
- Đối với tuỷ phi đại: Khi khám thấy khôi tuỷ đỏ phì đại chiếm cả lỗ sâu, chạm vào chảy máu, cần phải phân biệt với lợi bò vào qua lỗ sâu mặt bên hay thủng sàn, chúng thường có cuông và bề mặt nhẵn như lợi.
- Viêm tuỷ loét: Tổn thương loét nhỏ thường khu trú ở sừng tuỷ, trong trường hợp hơ tuỷ.
- Vi thể
- -Viêm tuỷ có hồi phục (viêm tuỷ xung huyết)
Người ta thấy các mao mạch tuỷ dãn, lượng máu tuần hoàn tăng, tốc độ tuần hoàn chậm. Có hiện tượng thoát huyết tương và tê bào xuyên mạch.
- -Viêm tuỷ cấp (viêm tuỷ thanh tơ huyết)
- Các mao mạch giãn to, tuần hoàn chậm đi rõ rệt, tổ chức tuỷ phù nề nhiều. Có hiện tượng xâm nhập bạch cầu và động viên các thành phần bảo vệ khác. Tổn thương có thê khu trú ỏ một vùng sừng tuỷ hoặc toàn bộ tuỷ. Tổ chức quanh cuông ráng có phản ứng nhẹ.
- -Viêm tuỷ mủ
Tổn thương vi thể củng giông như viêm tuỷ cấp nhưng có những tế bào chết và hoại tử mủ. Có thể khu trú hay cả buồng tuỷ. Nếu abcès khu trú thì có tổ chức sợi bao quanh, dôi khi có cả lớp ngà phản ứng bao quanh.
- Viêm tuỷ loét
Gặp khi tuý hơ, tổn thương nhỏ khu trú ở sừng tuỷ. Tổ chức loét được bao bọc bởi một lớp tổ chức hạt, dưới lớp này có biểu hiện viêm nhẹ tối tổ chức tuỷ.
- -Vôi hoá tuỷ
Có hạt vôi trong tể chức tuỷ, do viêm gây rối loạn tế bào ngà.
- -Viêm tuỷ phì dai
Có nhiều tổ chức liên kết, có nhiều mạch máu chứa tế bào ái toan. Dưói tổ chức phì đại có biêu hiện viêm hoá mỡ hoặc xơ vôi hoá. Đôi khi thấy tô chức biểu bì trong tô chức tủy phì đại.
- -Tuỷ teo dét
Thường gặp ở nguòi già, thoái hoá dạng võng.
- -Tuỷ hoai tủ
Trong tổ chức tuỷ hoại tử có nhiều vi khuẩn, theo nghiên cứu của nhiều tác giả cho thấy chủ yếu là vi khuân kỵ khí.
Thực tế, trong nghiên cứu của nhiều tác giả cho thấy, không có sự tương xứng giữa tổn thương giải phẫu bệnh lý vối triệu chứng lâm sàng. Nghiên cứu của Baume 1962 trên 270 răng so sánh dấu hiệu trên lâm sàng và giải phẫu bệnh thấy không chắc chán. Năm 1963 Seltíòr làm trên 100 răng cũng thấy như vậy. Giáo sư Nguyền Dương Hồng và bác sĩ Nguyền Gia Quyền nghiên cứu trên 75 răng bị viêm tuỷ, làm trên 100 tiêu bản củng có kết luận tương tự. Trong đó có 5 trường hợp chấn đoán lâm sàng là viêm tuỷ mủ, thì phần giải phẫu bệnh có kết quả tương xứng. Điều quan trọng mà nhiều nguòi công nhận là không thể so sánh dấu hiệu lâm sàng và giải phẫu bộnh khi có tổn thương tuỷ. Dấu hiệu lâm sàng, các thử nghiệm kết hợp với kinh nghiệm của mỗi nha sĩ giúp chúng ta đi đến chẩn đoán xác định loại bệnh tuỷ diều trị bao tồn hay lấy tuỷ răng.
