Chế ngự đau:
Một trong những lĩnh vực quan trong của Nha khoa là chế ngự đau hay loại bỏ đau.
Đau gắn liền với công việc hàng ngày của Nha sỹ. Bệnh nhân một số sợ đi khám và chữa răng chủ yếu vì sợ đau.
Ngày nay nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, ta có thể kiểm soát và loại bỏ đau trong mọi giai đoạn thủ thuật nha khoa.
Trong sự sống thường nhật, cảm giác đau rất cần thiết để bá đọng cho ta biết một sự nguy hiểm. Nhưng trong công việc nha khoa thì ngược lại chúng ta xem Đau là triệu chứng xấu cần khắc phục.
Chế ngự Đau nhằm tác dụng một hoặc cả hai khâu: cảm nhận đau hay phản ứng đau
Những phương pháp sau đây được sử dụng để chế ngự đau:
- Loại bỏ nguyên nhân
- Ngăn chặn đường dẫn truyền xung đau
- Nâng cao ngưỡng đau
- Phòng vệ phản ứng đau bằng cách úc chế vỏ não
- Sự dụng biện pháp tâm lý học
1. Loại bỏ nguyên nhân:
Nếu loại bỏ được nguyên nhân kích thích đau, thì các đầu tận của thần kinh cảm giác không bị kích thích, sẽ không có xung đau: Thí dụ nhổ răng nhẹ nhàng sẽ không đau.
2. Ngăn chặn đường dẫn truyền xung đau:
Đây là biện phaps được sử dụng rộng rãi nhất trong nha khoa. Người ta dùng một liều lượng thích hợp thuốc gây tê (anesthetic drug) tiêm vào gần dây thần kinh dẫn truyền hay nhan xung đau – thuốc ngăn ngừa sự khử cực màng của dây thần kinh, không cho thần kinh truyền xung đau về vỏ não hoặc không cảm nhận được kích thích đau về vỏ não hoặc không cảm nhận được kích thích đau.
3. Phòng vệ phản ứng đau bằng cách ức chế vỏ não:
Đó là phương pháp gây mê - các thuốc gây mê như éther, barbituric protoxyde azode ức chế thần kinh trung ương không cho nhận biết đau.
Trong nha khoa hiện nay ở các nước tiên tiến, gây mê ngắn được sử dụng với trẻ con, các bệnh nhân quá nhát, và trong các trường hợp tiểu phẫu (như nhỏ răng khôn, răng ngầm).
4. Nâng cao ngưỡng đau:
Trong những thập niên gần đây, nha khoa tăng cường sử dụng phương pháp này. Đó là việc sử dụng các thuốc giảm đau không làm bệnh nhân mê (còn tri giác).
Các thuốc này có tác dụng nâng cao ngưỡng đau ở thần kinh trung ương – trong khi sự cảm nhận đau và dẫn truyền đau của người bệnh vẫn bình thường-chỉ có cảm giác đau là giảm.
Tuỳ loại thuốc đau khác nhau mà ngưỡng đau được nâng cao đến một mức độ nào đó.
Đối với các trường hợp chịu sự kích thích mạnh (phẫu thuật răng khôn) cần phối hợp sử dụng thuốc giảm đau (nếu uống thì dùng 1/2 giờ trước lúc mổ) và gây te trong khi mổ – ngay cả gây mê người ta cũng sử dụng thuốc an thần và các thuốc chuẩn bị khác trước khi gây mê.
5. Sử dụng phương pháp tâm lý học
Đây là một phương pháp hữu hiệu, mà lại không có hại ta không nên xem nhẹ. Trước khi thủ thuật cần tiếp xúc tốt với người bệnh, động viên, giải thích, làm người bệnh tin tưởng.
Ta nên giải thích sẽ làm gì cho họ và diễn biến ra sao, cảm giác của họ ra sao.
Nếu họ không biết cảm giác chọc kim gây tê ra sao, họ sẽ phản ứng đột ngột, gạt tay nha sỹ hay ngậm miệng lại.
Khi bệnh nhân tin tưởng, họ cảm thấy an toàn dưới tay người nha sỹ – phản ứng đau bị giảm- ngưỡng đau nâng cao.
