Vấn đề băng thuốc trong nôi nha vẫn còn là chủ đề tranh
luận giữa các nhà nội nha học .Nhiều nghiên cứu cho răng không có sự khác
biệt về hiệu quả giữa băng thuốc ống tủy và không băng thuốc. Nhiều nghiên
cứu cho thấy sửa soạn ống tủy bằng các biện pháp cơ học và bơm rửa ống
tủy bằng các dung dịch diệt khuẩn là không thể loại bỏ hay diệt tất cả
các vi khuẩn trong hệ thống ống tủy (Bystrom và Sundqvist 1981, 1983,
1987). Vì vậy, việc băng thuốc trong ống tủy phần lớn là nhằm đạt được
mục tiêu Vô khuẩn trong hệ thống ống tủy mà việc tạo hình ống tủy và
bơm rửa ống tủy như đã nói trên không làm được. Xem hình 1
Hình 1: A- hình ảnh hệ thống ống tủy trước tạo hình; B- Sau khi tạo
hình; C- Sau khi sửa soạn cơ-hóa học
I- Mục đích đặt băng thuốc nội nha là:
1- loại trừ các vi khuẩn còn sót trong hệ thống ống tủy, trong ống
ngà, ống tủy phụ, các nhánh nối, vùng phân nhánh delta ở chóp … và ở
mô quanh chóp.
2- Giảm và ngăn ngừa đau
3- Làm giảm viêm quanh chóp
4- Tạo sự thuận lợi lành thương ở quanh chóp
5- Loại trừ dịch tiết ở mô quanh chóp
6- Kiểm soát tiêu chân răng do viêm
7- Ngừa bội nhiễm trong ống tủy giữa các lần hẹn.
Mục đích thuốc băng trong ống tủy: tác dụng trong ống tủy và mô quanh
chóp.
1. Trong hệ thống ống tủy:
- Loại trừ các vi khuẩn còn sót trong hệ thống ống tủy, trong ống ngà, ống tủy phụ, các nhánh nối, vùng phân nhánh delta ở chóp
- Ngừa bội nhiễm giữa các lần hẹn.
2. Mô quanh chóp:
- Diệt khuẩn/kháng khuẩn
- Giảm viêm: khi mô quanh chóp giảm viêm sẽ đưa đến:
+ Giảm đau
+ Giảm tiết dịch
+ Giảm nguy cơ tiêu chân răng do viêm
+ Thuận lợi lành thương (?)
II- Băng thuốc lý tưởng bao gồm các đặc tính sau:
1- kháng khuẩn
2- kháng viêm
3- có khả năng kích thích tái tạo mô
4- không kích thích mô quanh chóp
5- hiệu quả tác dụng nhanh
6- tác dụng kéo dài
7- có khả năng khuyết tán qua ngà
8- hiệu quả ngay có sự hiện diện của mủ và mùn ngà
9- không nhuộm màu răng và mô quanh chóp
10- rẻ tiền
11- dễ làm, dễ đưa vào và dễ lấy ra
12- tan trong nước và bảo quản lâu.
Hiện tại thì không có 1 vật liệu lý tưởng nào như vậy. Vật liệu băng
thuốc ống tủy chỉ có thể có tính khử khuẩn (Antiseptic) hay kháng sinh
(antibiotic).
Antiseptic như Silver nitrate, iodine, phenol, Formalin, Formocresol,
CMCP, Paraformaldehyde, cresatin, cresophene …: có chứa các tác nhân
làm đông đặc hay ngưng kết protein (để ướp xác, fixative). Ở cùng 1
nồng độ là độc tố của vi khuẩn và mô của động vật có vú, vì vậy không
thích hợp cho băng thuốc ống tủy. nhiều nghiên cứu cho thấy băng loại
này là nguyên nhân gây kích thích mô quanh chóp và có ảnh hưởng độc tố
trên toàn thân.
Calcium Hydroxide (CH) là tác nhân kháng khuẩn và được ghi nhận là rất
hữu ích trong băng thuốc nội nha. CH rất hiệu quả do có tác dụng diệt
khuẩn (do pH cao= 12,2) và kích thích hình thành mô cứng. Tuy nhiên CH
là 1 chất kích thích nên không được dùng để băng thuốc đầu tiên ở
những răng đang đau hay đang viêm cấp.
Kháng sinh; trên thị trường thường phối hợp kháng sinh và kháng viêm
corticoid để làm giảm viêm, giảm đau hay phòng ngừa đau và kích thích
sự lành thương. Trên thị trường có: Ledermix paste (demeclocycline,
triamcinolone); Septomixine Forte (neomycine, polymixine B sulphate,
dexamethasone), Pulpomixine. Tôi đã dùng 3 loại trên và thấy hiệu quả
nhất là Ledermix nhưng hiện nay không có ở Việt nam (rất phổ biến ở
Úc).
Vật liệu được khuyên dùng: Ledermix paste, Pulpdent (CaOH trong methyl
cellulose) hay trộn 50% Ledermix và 50% Pulpdent
Thời gian: tối thiểu là 2 tuần vì bất kỳ phản ứng viêm nào cũng phải
mất từ 10-14 ngày để lành thương hay giảm mức độ. Tuy nhiên nhiều
nghiên cứu khuyến cáo tốt nhất là 3-4 tuần.
